7 czerwca w ramach naziemnej telewizji cyfrowej pojawił się kanał TVP Sport. Jego emisja jest realizowana w SD i wraz z jego pojawieniem się wyłączono inną stację w SD – TVP Rozrywka. W efekcie ogólnie jakość kanałów oraz podział miejsca powinny pozostać na zbliżonym poziomie. Z uwagi na liczne pytania czytelników, portal satkurier.pl prezentuje redakcyjne pomiary jakości kanałów MUX 3. 

Ile jest miejsca w MUX 3?

Aktualnie w ramach MUX 3 do wykorzystania jest ok. 24,882 Mbit/s miejsca. Dla porównania transponder satelitarny ze standardowymi parametrami (DVB-S2/8PSK, SR: 27500 ksymb/s, FEC: 3/4) zapewnia ok. 61,273 Mbit/s.

Ilość miejsca jest zależna od stosowanego typu transmisji oraz dobranych parametrów. Te na przykładzie Krakowa to obecnie:
Typ: DVB-T
Szerokość pasma: 8 MHz
Tryb COFDM: 8k
Okres ochronny: 1/4
Modulacja: 64QAM
Korekcja błędów (FEC): 5/6

Czy ilość miejsca w MUX 3 można powiększyć i jak?

Tak, można, ale tylko w teorii. W praktyce – nie jest to proste do realizacji.

Zostając przy DVB-T, można byłoby np. zmniejszyć współczynnik korekcji błędów FEC z 5/6 do 7/8. To podbiłoby pojemność do ok. 26,126 Mbit/s. Podobnie zmniejszać można okres ochronny, do nawet 1/32. Przy FEC 5/6 da to 30,160 Mbit/s, a przy 7/8 nawet do 31,668 Mbit/s.

Tylko problem w tym, że każda taka zmiana wpływa znacząco negatywnie na zasięg nadajnika. To wygenerowałoby dwa podstawowe problemy:
– pogorszyłoby odbiór w szczególności osobom, które znajdują się na granicy sygnału lub korzystają z odbić;
– całkowicie zaburzyłoby to sieć nadajników SFN, czyli doświetleń, które MUX 3 stosuje na szeroką skalę. Nadajniki muszą być ze sobą odpowiednio zsynchronizowane i na określonym terenie pokrywać sygnał jednocześnie w zgodny sposób, aby nie dochodziło do zakłóceń. Można śmiało założyć, że jakakolwiek zmiana oznaczałaby konieczność przeprojektowania całej sieci doświetleń, co jest oczywiście na tym etapie niemal nierealne.

Alternatywnie oczywiście jest DVB-T2, ale tu znowu nie jest to do szybkiego wdrożenia, ogromna liczba obywateli ma zakupione TV i zewnętrzne odbiorniki DVB-T, które DVB-T2 nie odbiorą, wymagałyby wymiany. Pomijając koszty i zwyczajny kłopot – wydatek, także dla osób potencjalnie mniej majętnych, to nie mogłoby do tego dojść z dnia na dzień. W praktyce trzeba byłoby wybudować równoległą sieć w DVB-T2, dublującą emisję DVB-T, to trzeba dopiero najpierw skoordynować międzynarodowo (by nie doprowadzić do zakłóceń na terenach przygranicznych), a także zbudować siatkę nadajników w kraju.

To nie jest do zrobienia bliskiej perspektywie. Choć oczywiście to mogłoby dać naziemnej TV cyfrowej bardzo wiele. W DVB-T2, startując od zera, sieć można byłoby zaprojektować inaczej, nawet (w najlepszym, choć mało realnym scenariuszu), podwajając pojemność. Do tego przy okazji można byłoby wprowadzić wydajniejszą kompresję wideo HEVC i też lepiej skompresować wideo kanałów, zapewniając lepszą jakość przy zachowaniu tej samej przepływności (lub przepływność wideo redukując).

Dlatego w tej chwili nie ma realnego praktycznego sposobu podniesienia ilości wolnego miejsca w multipleksie – wszystko niesie za sobą komplikacje techniczne, których nie można rozwiązać „na szybko”.

Jak ogólnie wygląda wykorzystanie miejsca w multipleksie?

W multipleksie DVB-T, jak w każdym strumieniu DVB, miejsce jest zajmowane przede wszystkim przez obraz i dźwięk dla poszczególnych kanałów, ale poza tym wewnątrz są też emitowane inne istotne dane. Z elementów zajmujących jeszcze konkretne ilości miejsca są przede wszystkim EPG (tablica EIT) i teletekst dla kanałów. Pozostałe elementy strumienia przeważnie zużywają tylko małą część pojemności i są potrzebne dla celów czysto technicznych (np. informacja co jest czym w strumieniu, jakie są numery kanałów, itp.).

Trzeba mieć na uwadze, że pomiary i tak mogą się różnić, gdyż w multipleksach stosowane jest multipleksowanie statystyczne. Jest to rozwiązanie polegające na dynamicznym dostosowywaniu przepływności wideo (tylko obrazu) do zapotrzebowania kanału, według określonych dyrektyw. Te zwykle ustawia się na stałe (czyli nie są zmieniane np. gdy emitowany jest mecz), gdyż byłoby to kłopotliwe technicznie i wymagało stałego nadzoru. Nadawca może jednak założyć np., że TVP Info HD jako kanał informacyjny z jednak dość statycznymi materiałami (mało ruchu, np. dużo wejść prezenterskich) może mieć przyznaną mniejszą wagę niż jest to ustalone dla pozostałych kanałów. Tych ustawień oczywiście nie znamy, jest to element wewnętrznej konfiguracji sieci nadawcy.

Aby jednak uzyskać możliwie miarodajne pomiary, należy realizować je dłuższy czas, w szczególności aby trafiać na sytuacje, gdy różne kanały mają różne zapotrzebowania na ilość danych (np. reklamy na TVP Info HD mogą to zapotrzebowanie podbijać w stosunku do statycznych wejść prezenterskich).

Na kolejnej stronie wykres przepływności wideo oraz szczegółowe pomiary dla MUX 3 dokonane 7 czerwca 2018.